At Arabacılığından Otobüs İşletmeciliğine RAPOR DERGİSİ / Kasım 2006
HAS TURİZM'E ZOLOTAYA KOLESNİTSA (Altın At Arabası) ÖDÜLÜ
Şirketin Rusya'daki mimarı Ayhan Kara, HASTUR'un Rusya Federasyonu'nda yılın “En İyi Küçük ve Orta Ölçekli Şirketi” olarak seçildiği gibi. “Turizm Taşımacılığının Lideri” olarak ilan edildiklerini, yakalanan başarıdan dolayı gururlu ve mutlu olduklarını söyledi.



Taşımacılık sektörüne At arabacılığı ile başladılar
Has Turizm'in Rusya'daki firması HASTUR'a ulaşım Sektörünün Oscar'ı sayılan Zolotaya Kolesnitsa (Altın At Arabası) ödülü verildi. Has Turizm Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Selim Kara, Rusya'da altın at arabası anlamına gelen ulaşım sektörünün en büyük ödülü olan Zolotaya Kolesnitsa ödülü için firmalarının layık görülmesinden büyük mutluluk duyduklarını söyledi.

AT ARABACILIĞINDAN BU GÜNLERE
Hataylı HAS Turizm otobüs şirketi sahibi 77 yaşındaki Mehmet Selim Kara, At arabasıyla başladığı taşımacılığa şimdi 3 bin adet otobüsüyle dünyanın her tarafına yolcu taşımakta. Hatay'ın Samandağ ilçesinde doğan ve ilkokulu orada okuduktan sonra babasına ait bir at ile Samandağ ilçesindeki PTT'ye ait evrak ve mektuplarını Antakya'ya taşıyan M. Selim Kara, daha fazla para kazanabilmek için küçük bir at arabası alarak hem evrak hem de yolcu taşımacılığı yaptı. 20 yaşına kadar at arabasıyla yolcu taşıyan M. Selim Kara, askerliğini Kore'de tamamladı. Kore de yaptığı hizmetlerden ve başarıdan dolayı bir de üstün hizmet madalyası alan M. Selim Kara askerliğini tamamladıktan sonra kardeşi İsmail Kara ile birlikte küçük bir otobüs yaptırarak çalışmalarını sürdürdü. Akdeniz bölgesinde ilk otobüs işletmeciliği firmasını kuran Kara kardeşler Bursa'dan aldıkları 16 otobüs ile Hatay-İstanbul seferlerine başladılar. Her geçen gün biraz daha güçlenen Kara kardeşler otobüs sayılarını da arttırarak Suudi Arabistan'a Hacı adaylarını götürüp orada taşımacılık yaptılar.

Şu anda 3 Bin otobüs ile Libya'dan Sibirya'ya kadar yolcu taşımacılığı yapan şirketin, Körfez savaşında esirleri ve 5 bin Yemenliyi de taşıdıklarını belirten Mehmet Kara, bu ödüle layık olabilmek için zorlu bir süreçten geçilmesi gerektiğini ifade ederek; “Bir aile şirketi olarak taşımacılık sektörünün en güçlü markalarından biri haline gelen Has Turizm'in Türkiye'deki başarısı, dışa açılma ve sistem ihraç etme deneyimleri ile şekillendi. Hizmet anlayışı ile Yemen'den Sudan'a, Suudi Arabistan'a, Türkiye'den Rusya'ya kadar geniş bir coğrafyada yolcu memnuniyetini sağlayan Has Turizm, üç kıtada konfor ve güvenin bayrağını gururla taşıyor. Yıllarca yolcularla birebir ben ilgilendim. Şimdi işi çocuklara bıraktım. Onlar da bu işin piri oldular... Has Turizm büyüyen yapısı ve geniş bir coğrafyaya yayılan hizmet anlayışını yerinden yönetimle uygulama yöntemini hayata geçirdi ve başarılı oldu” şeklinde konuştu.



HEDEFE GİDEN YOL
HASTUR'un Rusya'da kazandığı Zolotaya Kolesnitsa (Altın At Arabası) ödülünün hikayesi katedilen zorlu yollardan geçtiğini söyleyen şirketin Rusya'daki mimarı Ayhan Kara, bu zorlu süreci şöyle açıkladı:
“1995 yılından bu yana Rusya'da ulaşım alanında hizmet veren HASTUR Rusya Federasyonu Parlamentosu'nun alt kanadı Duma ve Rusya Ulaştırma Bakanlığı'nın teşvik, denetim ve gözetimi altında kara, deniz, demir ve havayolu taşımacılığında Rusya liderlerini seçmek üzere gerçekleştirilen organizasyonda 'Yarışmacı' olarak ilk etabı geçti. Taşımacılık sektörünün en önemli kurum ve kuruluşlarının yöneticilerinden oluşan onlarca kişilik seçici komisyon başta Ulaştırma Bakanlığı, Vergi Dairesi ve Moskova Trafik Müdürlüğü gibi resmi kuruluşların yanında rakip şirket yetkilileri ve bağlantıda olduğumuz şirketlerle yaptığı temaslar sonucunda HASTUR 'Aday' olarak kabul edilir. Şirketin başta cari hesapları ve ticari sicili olmak üzere otobüs filosu ve hizmet kalitesi ile müşteri memnuniyetini, bugün gururla söyleyebileceğimiz ve 'sıfır' olan kaza katsayısını da göz önünde bulunduran komisyon bununla da kalmamış, geçmiş ve mevcut tüm taşımacılık kontratlarımızı gözden geçirdi. Moskova Belediye Başkanı, Rusya Ulaştırma Bakanı ve birçok üst düzey yetkili HASTUR'un otobüslerine bizzat binmiş ve hizmet kalitesini yerinde görme fırsatı bulmuştur. Bu faktörleri göz önünde bulunduran komisyon, HASTUR'u Rusya Federasyonu'nda yılın “En İyi Küçük ve Orta Ölçekli Şirket” olarak seçtiği gibi, “Turizm Taşımacılığının Lideri” olarak ilan etti. Gururlu ve mutluyuz.”

Hatay'da at arabasında taş taşımacığı ile başlayan yolculuğun, Rusya'nın ulaştırma ve taşımacılık Oscar'ı Zolotaya Kolesnitsa (Altın At Arabası) ödülüne kadar uzanan başarısının, Has Turizm'in dünya standartlarındaki hizmet kalitesinin bir yansıması olduğu gibi Türkiye'de ulaşım sektörünün geldiği noktayı de gösterdiğine dikkat çeken Ayhan Kara, “Ödüle taşıyan değerlerin temelinde büyük bir dinamizm ve gelişim anlayışı bulunmaktadır. Has Turizm, bir at arabası ile yola çıkmıştı. At arabasıyla Antakya-Samandağ arasında taş taşımacılığı ile başlayan serüven, bugün Uluslararası arenada faaliyet gösteren bir firma haline dönüştü. Bu başarıya ulaşırken başta şirket çalışanlarına olmak üzere bize her zaman ve her şart altında güvenen kurum ve kuruluşlara teşekkür ederiz. Şu andan itibaren sorumluluğumuzun daha da arttığının bilinciyle sizlere daha kaliteli hizmet vermek için elimden gelenin en iyisini yapacağımızı beyan ederken ödül töreni öncesinde, esnasında ve sonrasında mutluluğumuzu ve gururumuzu paylaşan tüm dostlarımıza teşekkür ederiz” dedi.

Ayhan Kara, başarıyı tesadüflere bağlamıyor ve şunları söylüyor: “Başarımızın altında çok önemli temeller ve değerler var. Bunlardan en önemlisi aile geleneğini sürdürmemiz, yani dürüst davranmamız oldu. Hem müşterilerimize hem de beraber çalıştığımız insanlara karşı dürüst davrandık. Kendimize, işimize, çalışanlarımıza, müşterilerimize, rakiplerimize, insana ve doğaya saygı duyduk. Zamana saygı duyduk. Kimseyi yarı yolda bırakmadık. Teknolojiyi kurduğumuz sistemlere adapte ettik. Sadece kendi hatalarımızdan değil, aynı zamanda başkalarının hatalarından da ders aldık. Maddenin yanına her zaman maneviyatı kattık. Hep ulaşılır olduk. Hiçbir şeyi sadece yapmış olmak için yapmadık. Yüksek standartlar belirleyip bu standartları kontrol ettik ve müdahalelerimizle sürekli kıldık. Eleman alımlarında son derece titiz davrandık. Yol güvenliğini her şeyin üstünde tuttuk. Paylaşım ilkesini her alanda uyguladık. Manevra yeteneğimizi ön plana çıkardık ama döneklik yapmadık. Esnek olduk ama asla ciddiyetimizi kaybetmedik. Detaylara önem verdik ama detaylarla boğulmadık. Geçmişimize hep saygı duyduk ama oralara takılıp kalmadık. Hayal kurduk ama hayalperest olmadık. Tutamayacağımız sözleri asla vermedik!

Kara, Has Turizm'in Hatay'da at arabasında taş taşımacılığı ile başlayan yolculuğundan, Rusya'nın ulaştırma ve taşımacılık Oscar'ı Zolotaya Kolesnitsa (Altın At Arabası) ödülüne kadar uzanan başarısının, Has Turizm'in dünya standartlarındaki hizmet kalitesinin bir yansıması olduğu gibi Türkiye'deki ulaşım sektörünün geldiği noktayı da gösterdiğine dikkat çekti.

RUSYA'DA KISA SÜREDE BÜYÜDÜ
Has Otomotiv Yatırım ve Pazarlama A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi Latif Karaali ise, HASTUR'un Kuruluşu ve Sibirya'ya kadar uzanan hizmet ağıyla ilgili şu açıklamaları yaptı:
“Sovyetler Birliği'nin dağılması ve iki kutuplu dünya düzeninin sona ermesi ile yeni bir dünya kuruluyordu. Rusya büyük bir pazar olarak dünyaya açılıyordu. Has Turizm, Ortadoğu'daki örgütlenmeden sonra Kuzey'e, dünyaya açılan Rus pazarına yöneldi. Yani artı 50 dereceden eksi 50 dereye hizmet için yollar aşılıyordu. Yeniden inşa edilecek Rusya için Türk müteahhitleri yola çıkmaya hazırdı. Has Turizm, Rusya ve Ukrayna'daki şantiyelere gidecek Türk işçileri ve müteahhitleri zamanında ve hiçbir sorun olmadan taşıyan isim oldu. Has Turizm yöneticileri Rus ulaşım pazarının gelişme potansiyelini çok erken bir dönemde gördüler. Daha Ruslar için otobüse binmenin bir lüks olduğu dönemde, 1986'da HASTUR şirketini kurduk.

HASTUR, Tren ulaşımında yaşanan sorunlarla otobüs taşımacılığında beklediği büyümeyi gerçekleştirdi. Kısa sürede sağlanan bu başarı Rusya'da yeni bir yapılanmayı da beraberinde getirdi. HASTUR'un Rusya'da bu kadar kısa sürede büyümesinde, Kara Ailesi'nin bu ülkede mühendislik eğitimi gören ikinci nesil yöneticisi Ayhan Kara'nın büyük payı var. Rusya'da 303 Mercedes'ler ile işe başlayan Ayhan Kara, bugün en son teknoloji ile Türkiye'de üretilen Mercedes Benz otobüslerini Rusların hizmetine sunuyor. Dünyanın dört bir yanından gelen turistleri ve yolcuları Rusya'da HASTUR taşıyor.”

Karaali, Rusya'daki taşımacılık şartlarıyla ilgili de şu bilgileri verdi:
“Rusya'da taşımacılık yapacaksanız, önce 'Taşımacılık Lisansı' almanız, bunin içinse araç sahibi olmanız gerek. Aynı zamanda garajınız olacak. Eğer kendinize ait garajınız yoksa mevcut bir garajla 'Kiralık' anlaşması yapmanız gerek. Yapmanız gerekenler bununla kalmıyor. Her garaj çıkışında şoförlerinizi sağlık kontrolünden geçirecek bir doktor ve araçlarınıza tetkiklerden sonra çalışabilir izni verecek bir teknikerle kontrat imzalayacaksınız. Ayrıca bir 'Yol Güvenliği Uzmanı' ile de anlaşma yapmanız lazım. Bu ekibin hepsi 'Uzman' olacak. Bir de şirket tüzüğünüz olacak. Şirket için istenen tüm belgeler ile vergi dairelerinde 'borç olmadığına dair' belge bulundurmanız gerekecek. Yine, şoförleriniz de 'tam sağlık kontrolü'nden geçecek. Ayrıca şoförler, 'Psikoteknik' testinden geçer. Ehliyeti olsa bile şoför, yeni bir sınavdan geçirilir. Ancak bu şartları yerine getirdikten sonra 'Taşıma Lisansı' alabilirsiniz.

Yolcularınızı almak üzere garajdan çıkacaksınız. Putyevoy List (Sefer Belgesi) ile işe başlarsınız. Sefer Belgesi'nde şirketin adı, aracın plakası, şoförlerin ismi, aracın garajdan çıkış kilometresi, depoda bulunan mazotun miktarı ve güzergahı belirlenir. Teknik uzman otobüsün her tarafını inceler. Araç dış görünümünden motor ve şanzımanına kadar kontrolden geçer. Frenler ve lastikler kontrol edilir. Uzmanlar 'Otobüs Sefer Çıkış Onayı' verir. Onlar verir ama her türlü teknik sorumluluğu da üstlenir. Bu arada şoför de doktor tarafından sağlık kontrolünden geçirilir. Alkol kontrolü yapılır. Sefer belgesi doktor ve tekniker tarafından ayrı ayrı onaylanır. Yapılan bütün bu işlemler, garajdaki defterde kayıt altına alınır. Bu belgelerden biri eksikse, garaj çıkışında veya yolda 'Ulaştırma Polisi' aracınızı seferden men eder”

“Has Otomotiv Yatırım ve Pazarlama A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi Latif Karaali; “Bir söz vardır; 'Rüzgar çıkınca kimileri duvar örer, kimileri yel değirmeni yapar'. Fırsatları görmek önemli. Hedefin varsa onu düşünebilirsin, farklı görebilirsin. Bizim hedeflerimiz var ve işimizi seviyoruz.”

EKONOMİK VE POLİTİK DEĞİŞİMLERİ YAKALAMA GÜCÜ
Doğu ve Batı Almanya'nın birleşmesiyle buradaki askerlere gerekli konut yapımı için Almanya'da yatırıma giden Enka'nın işçilerini Has Turizm'in taşıdığını kaydeden Latif Karaali, “Birinci Körfez Savaşı'nda Has Turizm Arabistan'daydı. Bütün dünyanın beklediği savaş hava bombardımanıyla başladı. Kara savaşı başlar başlamaz, günde 7-8 bin insan esir düşmeye başladı. Ortadoğu'da yaşıyorsanız siyasetle hiç ilginiz olmasa bile, siyaset sizi etkiler. Esirler çoğalınca onların bir yerlere taşınacağını düşündük. Olayları takip ediyorduk, bunlar savaş esiri ama sonuçta yolcu. Neden biz taşımayalım? 9 ay boyunca 302'lerle bu esirleri taşıdık. Netice itibariyle enteresan bir projeydi. Bir söz vardır; 'Rüzgar çıkınca kimi duvar örer, kimileri yel değirmeni yapar.' Fırsatları görmek önemli. Hedefin varsa onu düşünebilirsin, farklı görebilirsin. Bizim hedeflerimiz var ve işimizi seviyoruz.” Yeni yöneticiler, yeni örgütlenme ve görev dağılımı ile Has Turizm kalitesini ve başarısını arttırdığını da ifade eden Latif Karaali başarının sırrını da şöyle açıkladı:

“Din, dil, ırk, kültür, iklim farklılığı olan ülkelerde aynı başarıyı gösterdik. Eğer bir ülkede iş yapacaksanız, o ülke insanının düşünce yapısına sahip olmalısınız. Bir Rus nasıl düşünür, bir Suud veya bir Yemenli nasıl düşünür. Onlarla beraber yaşarsanız, onlar gibi düşünürseniz başarırsınız. Küresel düşünüp yereli anlayabilmek ve yerelleşebilmek önemlidir. Dışa açılımla birlikte ailede iki kişi Şam Üniversitesi'nde okudu. Çünkü şu bir realite: Çalıştığınız ülkede o ülke insanı gibi düşünemezseniz, başarılı olamazsınız. Türkiye'de bir yabancı kendi dilinden konuşup başarılı olabilir ama Türkçe konuşursa eğer, daha da başarılı olur. Bir Türk gibi düşünebilir. Dolayısıyla Şam Üniversitesi'nde eğitim almanın birebir katkısı oldu diyebilirim. Aileden bir kişi de Rusya'da eğitim gördü. Şimdi bir Rus gibi düşünüyor.”

Mercedes'in Türkiye'de kurduğu Otomarsan Otobüs Fabrikası Türk ulaşım tarihinde bir dönüm noktası olduğunu da vurgulayan Latif Karaali, bu fabrikanın önemini de şöyle anlattı; “Ortadoğu, Balkanlar dahil bölgede hiç kimsede sıfır kilometre araç yoktu. Sıfır km otobüsler Otomarsan'la bölgemize girdi. İlk alanlardan biri olduğumuz için, elimizdeki sıfır kilometre araçlarla dışa açıldık: Lübnanlı ve Suriyeli turistleri İtalya'ya, İspanya'ya, İsviçre'ye kadar taşıdık. Beyrut-İstanbul hattı iç savaşın başladığı tarihe kadar faaliyette kaldı. Has Turizm'in Ortadoğu'ya yönelik ilgisi artarak sürdü. Arabistan'a ilk Türk hacılarını Has Turizm taşıdı. Böylece Arabistan'a düzenli seferler başladı. Arabistan'dra bir şirket kurulması yönünde kararla 1979 yılında 266 milyon dolar sermayeli SAPTCO (Suudi Topluluğu Taşıma Şirketi) kuruldu. 6 otobüsle yola çıkan şirket, 150 otobüslü bir filoya dönüştü. Arabistan'da uzun, kısa, yolcusu olan, olmayan hat demeden Cidde, Medine, Mekke dahil birçok hat açıldı. Bu hatlar ayrıca hac döneminde Türkiye'den getirilen 500-1000 arasında otobüs ve çalışanları ile de destekleniyor. Bu dönemde Arabistan'da çalışan Has otobüslerinin sayısı 3 bine, şoför sayısı ise 6 bine ulaştı. Destek ekibi ile bu sayı 7 binleri geçiyor. Dilini bile bilmedikleri Endonezyalı, Srilankalı, Filipinli, Afrikalı hacı adayları için Has Turizm çalışanları özveriyle hizmet verdi, vermeye devam ediyor. Has Turizm'in üstlenmiş olduğu kutsal görevin manevi getirilerinin yanında çok önemli maddi boyutları da var. Ülke genelinde hemen her ilden otobüs sahiplerine ve şoförlerine yurtdışında sağladığı iş imkanının yanı sıra, yurda soktuğu döviz ile de Türkiye ekonomisine önemli bir katı sağlamaktadır.”

İstanbul'da Latif Karaali ve Nezih Kara, Hatay Merkez'de Züheyr ve Özcan Kara, Arabistan ve Yemen'de Reşat Kara ve Rusya'da Ayhan Kara Has Turizm'in yönetici kadrosunu oluşturuyor. Ayrıca alınan ödül töreni nedeniyle Antakya ve İskenderun'da gerçekleştirilen kokteyl ile sevinçler dostlarla paylaşıldı.

HASTUR'UN RUSYA'DA BAŞARIYLA YÜRÜTTÜĞÜ BAZI ORGANİZASYONLAR:
- Moskova'yı ziyaret eden ve burada bir toplantı yapan Olimpiyat Komitesi'nin taşınması
- 2005-Zafer Bayramı'nın 60'ıncı yıldönümü kutlamaları için Rusya'ya gelen dünya liderlerinin taşınması...
- 60 dünya metropolü belediye başkanının Moskova'da katıldığı Kurultay sırasında taşınması...
- Sayın Bülent Ecevit'in başbakanlığı döneminde Rusya'yı ziyaretlerinde düzenlenen geziler...
- TOBB'un inşa ettirdiği TOBTİM İş Merkezi'nin açılış töreni münasebetiyle yapılan törene katılan Sayın Başbakan
- Recep Tayyip Erdoğan ile 550 kişilik işadamından müteşekkil heyetin taşınması...
- Rusya'nın önde gelen büyük şirketlerinin taşıma ve diğer organizasyonlarındaki başarı...
- Rusya'nın çeşitli kentlerinden her yıl Moskova'ya gelen binlerce öğrenciye taşımacılık hizmeti...
- Rusya Din Şurası için Moskova'ya gelen binlerce din adamına taşımacılık hizmeti...
- Şampiyonlar Ligi ve UEFA Kupası ve ULEB için Moskova'ya gelen Türk ve Avrupa takımlarının taşınması...
- 2002'de Mercedes-Benz Türk'ün geleneksel gezisine katılan Türk Otobüsçülerini Moskova içinde transferlerinin gerçekleştirilmesi...
- Bolşoy Tiyatrosu'nun düzenlediği ihalenin kazanılması ve dünyanın önde gelen kuruluşunun sanatçılarının Rusya çapında düzenlenen şehirlerarası turnelere taşınması...

AYHAN KARA KİM?
Rusya gibi mücadele ve strateji gerektiren bir pazarda başarıyı yakalayan Ayhan Kara, Mehmet Selim Kara'nın 8 çocuğundan yedincisi. Ayhan Kara, 1970 yılında Antakya'da doğdu. İlk, orta ve lise öğrenimini Antakya'da sürdüren Kara, Gazi Üniversitesi Yabancı Diller Bölümü'nden mezun oldu. Büyüyen Rus pazarına yönelmek isteyen Ayhan Kara, Rusya'da eğtim hayatını sürdürmeye karar verdi. 1992-1997 yılları arasında “İnşaat Mühendisliği” - “Konut ve Sanayi Binaları” bölümünü başarı ile bitirdi. 1995-1997 yılları arasına aynı üniversitedeki Rusça öğretmenlik kurslarını tamamladı.

HASTUR kurulmadan önce Has Turizm, 1986 yılında Rusya'da büyük bir ihale alan ENKA'nın binlerce elemanını şantiyelere ulaştırdı. 1986-1992 yüzlerce otobüsle -45'lere varan soğuklarda onbinlerce mühendis ve işçi Rusya'nın merkezlerinden en ücra köşelere kadar taşındı. Has Turizm, Laleli'nin Ruslar için canlı bir pazar olduğu 1992-1995 yılları arasında İstanbul-Moskova hattında günde yaklaşık 30 sefer düzenleyerek taşımacılık hizmeti verdi. 1995 yılında kadar Rusya'da yabancı şirket olarak hizmet veren Has Turizm, yabancı şirketlerin yaşadığı sıkıntılardan kurtulmak için Rusya'da %100 Türk sermayeli bir Rus şirketi kurdu. 1998 yılında Ayhan Kara HASTUR'un başına getirildi. Amaç; Şirketin Rusya'daki malvarlıklarının tasfiyesi ve şirketin kapatılması. Şirket Türkiye-Rusya arasındaki varlığına son verecekti. Rusya'da ticaret hayatına 17 Ağustos 1998 kriziyle atılan Ayhan Kara krizlerin en büyüğü ile ticari hayatının ilk haftasında karşı karşıya kalır. Başarılı olmak için yoğun bir mücadele dönemine giren Ayhan Kara, 1999 yılında, Mercedes Benz'in Hatay Bayiliğini'ni ala nHas Turizm'in bölge müdürü olarak atanma teklifini reddederek Rusya'da 'HASTUR'u bugünlere getirecek mücadeleye çoktan başlamıştı bile. Moskova'da iç taşımacılıkta güçlenmek için 2000 yılında araç parkı yenileme hamlesi başlatır. Emektar 303'lerin yerini Mercedes RHD 560'lar alınır. Yeni ve güçlü araç filosunu, kusursuz hizmet anlayışı ile birleştiren HASTUR, bu tarihten itibaren Rusya'da ulaşım sektöründe güçlü ve öncü bir marka olarak öne çıkmaya başlar. Sadece ticari anlamda değil kültür hayatında da HASTUR Rusya'nın önemli bir gücü olur.

Bolşay Tiyatrosu'nun açmış olduğu taşımacılık ihalesini kazanan HASTUR, bugün Rus kültürünün kalbi konumundaki bu kuruluşun kadrosunu büyük bir güvenle taşıyor .Volga turları düzenleyen en önemli turizm şirketleri bgün 'HASTUR'un hizmetinden yararlanıyor. HASTUR kültürel, siyasi, ticari, sportif, dini, turistik ve sanatsal faaliyet gösteren yüzlerce yerli ve yabancı kuruluşa taşımacılık hizmeti veriyor.